Fjölbreytni, ekki einsleitni Sóley Tómasdóttir og Halldór Auðar Svansson skrifa 22. september 2021 14:30 Íslenskir meirihlutar hafa í gegnum tíðina helst verið myndaðir af fæstum mögulegum flokkum. Þannig hefur ekki þurft að gera málamiðlanir milli margra aðila og allt vesen lágmarkað. Helsta undantekningin frá þessu var Reykjavíkurlistinn, sem samanstóð af mörgum flokkum sem buðu fram sameiginlega stefnuskrá og lista, með það að markmiði að fella ríkjandi meirihluta Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn Reykjavíkur. Reykjavíkurmódelið Svo var það vorið 2014, þegar Besti flokkurinn og Samfylking höfðu verið í meirihluta í fjögur ár. Dagur B. Eggertsson, oddviti Samfylkingarinnar og Björn Blöndal, oddviti Bjartrar framtíðar, höfðu marglýst því yfir að þeir vildu halda samstarfinu áfram eftir kosningar en úrslitin gerðu þeim það svo ekki kleift. Það vantaði einn borgarfulltrúa uppá. Við undirrituð komumst þannig bæði í oddastöðu og áttum samkvæmt hefðinni að keppast um hvort okkar hreppti hnossið – að fá að vera með í meirihlutanum. En við ákváðum að gera það ekki. Morguninn eftir kosningar töluðum við saman og ákváðum að fara ekki án hvors annars í meirihlutasamstarf. Fyrir utan að við höfðum lítinn áhuga á að vera uppfyllingarefni gegn minnstu mögulegu áhrifum, þá töldum við einlæglega að áherslur beggja flokka, Vinstri grænna og Pírata, ættu erindi inn í meirihlutann. Við trúðum því bæði að Vinstri græn myndu stuðla að grænni og femínískari ákvörðunum og að Píratar myndu stuðla að auknu gagnsæi og aukinni virkni borgarbúa og þar með styrkja lýðræðið. Við þurftum ekki að gera þetta, vorum ekki neydd til þess stöðunnar vegna. Við töldum þetta einfaldlega vera bestu leiðina. Úr varð, að myndaður var meirihluti fjögurra flokka sem vann vel saman og lagði grunninn að því sem nú er kallað Reykjavíkurmódelið. Það var auðvitað flókið og úrlausnarefnin mörg, en upphafssetningar meirihlutasáttmálans, sem við tókum okkur rúman tíma til að móta og skrifa, vísuðu okkur alltaf veginn að bestu mögulegu niðurstöðu: „Við sem myndum meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur komum úr ólíkum áttum en stefnum nú að sama markmiði. Með hreinskilni og heiðarleika að leiðarljósi ætlum við að læra hvert af öðru og mynda heild sem er auðugri en summa okkar samanlögð.“ Breyttir tímar Fáflokkahefðin er í raun alveg ótrúlega gamaldags og stríðir gegn öllu því sem telst til góðra stjórnunarhátta, enda sýna rannsóknir á sviði stjórnunarfræða að fjölbreytt sjónarmið og aðferðir tryggja bestan árangur í stefnumótun og ákvarðanatöku. Það er vissulega vesen, krefst þolinmæði, umburðarlyndis og vilja til að hlusta og læra og prófa hluti sem jafnvel hafa verið prófaðir áður en voru kannski bara ekki tímabærir þá. En vesenið er vel á sig leggjandi, eiginlega nauðsynlegt, til að tryggja bestu mögulegu niðurstöðu. Við vitum auðvitað að pólítík snýst um hugmyndafræði. Það flækir málið, enda verða málamiðlanirnar erfiðari eftir því sem fara þarf lengra yfir hina pólítísku ása. Núverandi ríkisstjórn sýnir það glögglega, þar sem hugsjónir þessara gerólíku flokka ná sjaldan fram að ganga. Sum okkar líta á það sem stöðugleika, önnur sem kyrrstöðu. En þessi ríkisstjórn var líka mynduð á gamaldags grunni. Fæð flokka skipti meira máli en hugmyndafræði. Það þótti of mikið vesen að skapa traust milli margra flokka, deila völdum á marga flokka og taka inn sjónarmið margra flokka. Kyrrstöðuríkisstjórn fæstu mögulegu flokka var einfaldasta lausnin en hún var ekkert endilega besta lausnin. Ríkisstjórn næsta kjörtímabils Við undirrituð erum ekki lengur í borgarstjórn, heldur höfum við iðkað okkar pólítík með öðrum hætti undanfarin ár. En við erum sammála um að ákvörðun okkar, vansvefta eftir spennandi kosninganótt, hafi verið farsæl. Við trúum því einlæglega að það sé gott og mikilvægt að margir flokkar vinni saman, að því gefnu að þeir hafi einhverja sameiginlega sýn. Þetta módel hefur haldið áfram í borgarstjórn og það getur verið fyrirmynd á Alþingi. Við vonum að þetta greinarkorn verði forystufólki stjórnmálaflokkanna hvatning til að taka framsýnar ákvarðanir eftir kosningar, þó þær gætu orðið flóknar og krefjandi. Við trúum því að hér verði hægt að mynda ríkisstjórn fjölbreyttra sjónarmiða, helst með ölllum þeim flokkum sem nú bjóða fram og hafa græn, femínísk og lýðræðisleg sjónarmið að leiðarljósi. Sóley Tómasdóttir, fyrrverandi oddviti Vinstri grænna í borgarstjórnHalldór Auðar Svansson, fyrrverandi oddviti Pírata í borgarstjórn Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sóley Tómasdóttir Halldór Auðar Svansson Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Cardenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Sjá meira
Íslenskir meirihlutar hafa í gegnum tíðina helst verið myndaðir af fæstum mögulegum flokkum. Þannig hefur ekki þurft að gera málamiðlanir milli margra aðila og allt vesen lágmarkað. Helsta undantekningin frá þessu var Reykjavíkurlistinn, sem samanstóð af mörgum flokkum sem buðu fram sameiginlega stefnuskrá og lista, með það að markmiði að fella ríkjandi meirihluta Sjálfstæðisflokksins í borgarstjórn Reykjavíkur. Reykjavíkurmódelið Svo var það vorið 2014, þegar Besti flokkurinn og Samfylking höfðu verið í meirihluta í fjögur ár. Dagur B. Eggertsson, oddviti Samfylkingarinnar og Björn Blöndal, oddviti Bjartrar framtíðar, höfðu marglýst því yfir að þeir vildu halda samstarfinu áfram eftir kosningar en úrslitin gerðu þeim það svo ekki kleift. Það vantaði einn borgarfulltrúa uppá. Við undirrituð komumst þannig bæði í oddastöðu og áttum samkvæmt hefðinni að keppast um hvort okkar hreppti hnossið – að fá að vera með í meirihlutanum. En við ákváðum að gera það ekki. Morguninn eftir kosningar töluðum við saman og ákváðum að fara ekki án hvors annars í meirihlutasamstarf. Fyrir utan að við höfðum lítinn áhuga á að vera uppfyllingarefni gegn minnstu mögulegu áhrifum, þá töldum við einlæglega að áherslur beggja flokka, Vinstri grænna og Pírata, ættu erindi inn í meirihlutann. Við trúðum því bæði að Vinstri græn myndu stuðla að grænni og femínískari ákvörðunum og að Píratar myndu stuðla að auknu gagnsæi og aukinni virkni borgarbúa og þar með styrkja lýðræðið. Við þurftum ekki að gera þetta, vorum ekki neydd til þess stöðunnar vegna. Við töldum þetta einfaldlega vera bestu leiðina. Úr varð, að myndaður var meirihluti fjögurra flokka sem vann vel saman og lagði grunninn að því sem nú er kallað Reykjavíkurmódelið. Það var auðvitað flókið og úrlausnarefnin mörg, en upphafssetningar meirihlutasáttmálans, sem við tókum okkur rúman tíma til að móta og skrifa, vísuðu okkur alltaf veginn að bestu mögulegu niðurstöðu: „Við sem myndum meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur komum úr ólíkum áttum en stefnum nú að sama markmiði. Með hreinskilni og heiðarleika að leiðarljósi ætlum við að læra hvert af öðru og mynda heild sem er auðugri en summa okkar samanlögð.“ Breyttir tímar Fáflokkahefðin er í raun alveg ótrúlega gamaldags og stríðir gegn öllu því sem telst til góðra stjórnunarhátta, enda sýna rannsóknir á sviði stjórnunarfræða að fjölbreytt sjónarmið og aðferðir tryggja bestan árangur í stefnumótun og ákvarðanatöku. Það er vissulega vesen, krefst þolinmæði, umburðarlyndis og vilja til að hlusta og læra og prófa hluti sem jafnvel hafa verið prófaðir áður en voru kannski bara ekki tímabærir þá. En vesenið er vel á sig leggjandi, eiginlega nauðsynlegt, til að tryggja bestu mögulegu niðurstöðu. Við vitum auðvitað að pólítík snýst um hugmyndafræði. Það flækir málið, enda verða málamiðlanirnar erfiðari eftir því sem fara þarf lengra yfir hina pólítísku ása. Núverandi ríkisstjórn sýnir það glögglega, þar sem hugsjónir þessara gerólíku flokka ná sjaldan fram að ganga. Sum okkar líta á það sem stöðugleika, önnur sem kyrrstöðu. En þessi ríkisstjórn var líka mynduð á gamaldags grunni. Fæð flokka skipti meira máli en hugmyndafræði. Það þótti of mikið vesen að skapa traust milli margra flokka, deila völdum á marga flokka og taka inn sjónarmið margra flokka. Kyrrstöðuríkisstjórn fæstu mögulegu flokka var einfaldasta lausnin en hún var ekkert endilega besta lausnin. Ríkisstjórn næsta kjörtímabils Við undirrituð erum ekki lengur í borgarstjórn, heldur höfum við iðkað okkar pólítík með öðrum hætti undanfarin ár. En við erum sammála um að ákvörðun okkar, vansvefta eftir spennandi kosninganótt, hafi verið farsæl. Við trúum því einlæglega að það sé gott og mikilvægt að margir flokkar vinni saman, að því gefnu að þeir hafi einhverja sameiginlega sýn. Þetta módel hefur haldið áfram í borgarstjórn og það getur verið fyrirmynd á Alþingi. Við vonum að þetta greinarkorn verði forystufólki stjórnmálaflokkanna hvatning til að taka framsýnar ákvarðanir eftir kosningar, þó þær gætu orðið flóknar og krefjandi. Við trúum því að hér verði hægt að mynda ríkisstjórn fjölbreyttra sjónarmiða, helst með ölllum þeim flokkum sem nú bjóða fram og hafa græn, femínísk og lýðræðisleg sjónarmið að leiðarljósi. Sóley Tómasdóttir, fyrrverandi oddviti Vinstri grænna í borgarstjórnHalldór Auðar Svansson, fyrrverandi oddviti Pírata í borgarstjórn
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun