Tölum út frá staðreyndum Helga Vala Helgadóttir skrifar 12. október 2022 08:00 Síðustu vikur hefur mikið verið fjallað um svokallaðan flóttamannavanda í íslensku samfélagi. Ýmsu hefur verið haldið fram, því miður ekki alltaf út frá staðreyndum og því er nauðsynlegt að draga fram nokkrar staðreyndir sem fengnar eru frá alþjóðlegum stofnunum og íslenskum stjórnvöldum. Samkvæmt Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna eru um 100 milljón manns á flótta í heiminum og hafa aldrei verið fleiri. Rúmlega sjö milljónir hafa nú flúið Úkraínu eftir innrás Rússa í febrúar sl. en til samanburðar er heildarfjöldi flóttafólks frá Sýrlandi frá 2011 nærri sjö milljónir. Móttaka og vernd fólks á flótta er þannig ekki séríslenskt verkefni heldur verkefni allrar heimsbyggðarinnar. En það er líka staðreynd að fólk vill helst setjast að sem næst heimahögum. Þannig flýja flestir frá Sýrlandi yfir til Tyrklands og Jórdaníu. Frá Venesúela fara langflestir til Kólumbíu og sama er með Úkraínu hvaðan flest fóru til Póllands og Þýskalands. Einhver gera þó tilraun til að flýja alla leið til Íslands. Á þessu ári hafa nærri 3000 manns óskað verndar á Íslandi, þar af um 1800 frá Úkraínu, 600 frá Venesúela og 130 frá Palestínu. Íslendingar taka þátt í að veita úkraínsku flóttafólki vernd og þarf ekki að fara í tímafreka rannsókn á högum hvers og eins heldur dugar þjóðernið til verndar. Kærunefnd útlendingamála kvað upp þann úrskurð fyrr á árinu að aðstæður í Venesúela væru ekki öruggar og veita bæri fólki þaðan vernd. Er sú niðurstaða í samræmi við leiðbeiningar Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna þar sem aðildarríki Flóttamannasamningsins eru hvött til þess að senda venesúelska ríkisborgara ekki aftur til heimalandsins. Þónokkuð hefur verið minnst á dönsku leiðina í umræðum síðustu daga sem og „hina séríslensku leið“. Má með réttu tala um hina sérdönsku leið, því á meðan aðrar Evrópuþjóðir hafa nærri 90% veitingarhlutfall verndar til sýrlensks flóttafólks hafa Danir valið að meta hluta Sýrlands sem öruggt svæði og endurnýja nú ekki dvalarleyfi Sýrlendinga sem jafnvel hafa dvalið í Danmörku frá barnsaldri, lokið þar skyldunámi og hafið háskólanám. Karlmenn á herskyldualdri fá sín leyfi þó endurnýjuð á meðan danska leiðin gerir ráð fyrir því að ungar konur og eldra fólk geti snúið til svokallaðra öruggra svæða innan Sýrlands. Einnig hefur verið fullyrt að Ísland, eitt ríkja veiti þeim sem hafa fengið vernd í Grikklandi, vernd hér á landi og að það sé hin séríslenska leið sem sligi kerfið. Svo er ekki, en einungis 3% þeirra sem sótt hafa um vernd hér á landi í ár hafa hlotið vernd í öðru ríki, þar á meðal Grikklandi. Lítill hluti þeirra fær hins vegar efnislega meðferð og vernd hér á landi. Hollensk stjórnvöld hafa hins vegar að undanförnu hætt endursendingum til Grikklands og á sama tíma hafa þýsk stjórnvöld samþykkt 9 af hverjum 10 umsóknum fólks sem þegar er með vernd í Grikklandi. Er þetta vegna slæmra aðstæðna flóttafólks í Grikklandi. Einnig hefur verið talað um að tímafrestir í lögum um útlendinga séu séríslenskir og leiði til að umsækjendur reyni að tefja ferlið. Slíkar fullyrðingar eiga heldur ekki við rök að styðjast en málsmeðferðartími hefur styst verulega hér á landi frá því sem áður var. Tilgangur er að veita stjórnvöldum aðhald og koma í veg fyrir að afgreiðsla umsókna tefjist úr hófi fram, umsækjendum til stórkostlegs vansa og með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkissjóð. Sambærilegar reglur um tímafresti er að finna í Dyflinnarreglugerðinni sem stjórnvöld styðjast mikið við. Innviðir eru að ekki að sligast vegna flóttafólks heldur vegna verkefna sem ríkið leggur á sveitarfélög að sinna án þess að nauðsynlegt fjármagn fylgi. Þannig er það ekki eldra eða fötluðu fólki að kenna að gríðarlegur halli sé á rekstri sveitarfélaga vegna þjónustu við fatlað fólk eða reksturs öldrunarheimila né er það fólki á flótta að kenna að stjórnvöld voru ekki tilbúin með nauðsynlega þjónustu fyrir fordæmalausan fjölda fólks á flótta. Það er á ábyrgð íslenska ríkisins að fjármagna þá þjónustu sem samið er um og þar hafa stjórnvöld ekki staðið sig. Í febrúar var ljóst að fordæmalaus fjölgun yrði á flóttafólki hér á landi en stjórnvöld drógu lappirnar í því að undirbúa innviði fyrir komu fólksins. Hér hefur verið farið yfir nokkrar staðreyndir máls. Á bakvið þessar tölur er svo venjulegt fólk eins og ég og þú. Fólk sem fæddist á einhverjum stað án þess að hafa óskað eftir því, fólk með allskonar langanir og þrár, menntun og starfsreynslu, fólk sem þráir frið og vernd fyrir sig og börnin sín og loks fólk sem langar mest af öllu að upplifa það einn dag að komast kannski aftur til heimalandsins. Við þurfum að sýna meiri mennsku og meiri mannúð. Þannig sýnum við að á Íslandi sé gott samfélag. Höfundur er þingflokksformaður Samfylkingarinnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Helga Vala Helgadóttir Samfylkingin Flóttafólk á Íslandi Alþingi Mest lesið Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Síðustu vikur hefur mikið verið fjallað um svokallaðan flóttamannavanda í íslensku samfélagi. Ýmsu hefur verið haldið fram, því miður ekki alltaf út frá staðreyndum og því er nauðsynlegt að draga fram nokkrar staðreyndir sem fengnar eru frá alþjóðlegum stofnunum og íslenskum stjórnvöldum. Samkvæmt Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna eru um 100 milljón manns á flótta í heiminum og hafa aldrei verið fleiri. Rúmlega sjö milljónir hafa nú flúið Úkraínu eftir innrás Rússa í febrúar sl. en til samanburðar er heildarfjöldi flóttafólks frá Sýrlandi frá 2011 nærri sjö milljónir. Móttaka og vernd fólks á flótta er þannig ekki séríslenskt verkefni heldur verkefni allrar heimsbyggðarinnar. En það er líka staðreynd að fólk vill helst setjast að sem næst heimahögum. Þannig flýja flestir frá Sýrlandi yfir til Tyrklands og Jórdaníu. Frá Venesúela fara langflestir til Kólumbíu og sama er með Úkraínu hvaðan flest fóru til Póllands og Þýskalands. Einhver gera þó tilraun til að flýja alla leið til Íslands. Á þessu ári hafa nærri 3000 manns óskað verndar á Íslandi, þar af um 1800 frá Úkraínu, 600 frá Venesúela og 130 frá Palestínu. Íslendingar taka þátt í að veita úkraínsku flóttafólki vernd og þarf ekki að fara í tímafreka rannsókn á högum hvers og eins heldur dugar þjóðernið til verndar. Kærunefnd útlendingamála kvað upp þann úrskurð fyrr á árinu að aðstæður í Venesúela væru ekki öruggar og veita bæri fólki þaðan vernd. Er sú niðurstaða í samræmi við leiðbeiningar Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna þar sem aðildarríki Flóttamannasamningsins eru hvött til þess að senda venesúelska ríkisborgara ekki aftur til heimalandsins. Þónokkuð hefur verið minnst á dönsku leiðina í umræðum síðustu daga sem og „hina séríslensku leið“. Má með réttu tala um hina sérdönsku leið, því á meðan aðrar Evrópuþjóðir hafa nærri 90% veitingarhlutfall verndar til sýrlensks flóttafólks hafa Danir valið að meta hluta Sýrlands sem öruggt svæði og endurnýja nú ekki dvalarleyfi Sýrlendinga sem jafnvel hafa dvalið í Danmörku frá barnsaldri, lokið þar skyldunámi og hafið háskólanám. Karlmenn á herskyldualdri fá sín leyfi þó endurnýjuð á meðan danska leiðin gerir ráð fyrir því að ungar konur og eldra fólk geti snúið til svokallaðra öruggra svæða innan Sýrlands. Einnig hefur verið fullyrt að Ísland, eitt ríkja veiti þeim sem hafa fengið vernd í Grikklandi, vernd hér á landi og að það sé hin séríslenska leið sem sligi kerfið. Svo er ekki, en einungis 3% þeirra sem sótt hafa um vernd hér á landi í ár hafa hlotið vernd í öðru ríki, þar á meðal Grikklandi. Lítill hluti þeirra fær hins vegar efnislega meðferð og vernd hér á landi. Hollensk stjórnvöld hafa hins vegar að undanförnu hætt endursendingum til Grikklands og á sama tíma hafa þýsk stjórnvöld samþykkt 9 af hverjum 10 umsóknum fólks sem þegar er með vernd í Grikklandi. Er þetta vegna slæmra aðstæðna flóttafólks í Grikklandi. Einnig hefur verið talað um að tímafrestir í lögum um útlendinga séu séríslenskir og leiði til að umsækjendur reyni að tefja ferlið. Slíkar fullyrðingar eiga heldur ekki við rök að styðjast en málsmeðferðartími hefur styst verulega hér á landi frá því sem áður var. Tilgangur er að veita stjórnvöldum aðhald og koma í veg fyrir að afgreiðsla umsókna tefjist úr hófi fram, umsækjendum til stórkostlegs vansa og með tilheyrandi kostnaði fyrir ríkissjóð. Sambærilegar reglur um tímafresti er að finna í Dyflinnarreglugerðinni sem stjórnvöld styðjast mikið við. Innviðir eru að ekki að sligast vegna flóttafólks heldur vegna verkefna sem ríkið leggur á sveitarfélög að sinna án þess að nauðsynlegt fjármagn fylgi. Þannig er það ekki eldra eða fötluðu fólki að kenna að gríðarlegur halli sé á rekstri sveitarfélaga vegna þjónustu við fatlað fólk eða reksturs öldrunarheimila né er það fólki á flótta að kenna að stjórnvöld voru ekki tilbúin með nauðsynlega þjónustu fyrir fordæmalausan fjölda fólks á flótta. Það er á ábyrgð íslenska ríkisins að fjármagna þá þjónustu sem samið er um og þar hafa stjórnvöld ekki staðið sig. Í febrúar var ljóst að fordæmalaus fjölgun yrði á flóttafólki hér á landi en stjórnvöld drógu lappirnar í því að undirbúa innviði fyrir komu fólksins. Hér hefur verið farið yfir nokkrar staðreyndir máls. Á bakvið þessar tölur er svo venjulegt fólk eins og ég og þú. Fólk sem fæddist á einhverjum stað án þess að hafa óskað eftir því, fólk með allskonar langanir og þrár, menntun og starfsreynslu, fólk sem þráir frið og vernd fyrir sig og börnin sín og loks fólk sem langar mest af öllu að upplifa það einn dag að komast kannski aftur til heimalandsins. Við þurfum að sýna meiri mennsku og meiri mannúð. Þannig sýnum við að á Íslandi sé gott samfélag. Höfundur er þingflokksformaður Samfylkingarinnar.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun