Hjúkrunar- og geðheilbrigðþjónusta fyrir heimilislausa, já takk! Hrafnhildur Ólöf Ólafsdóttir skrifar 12. október 2021 21:00 Í tilefni alþjóðlega geðheilbrigðisdagsins og alþjóðadags heimilisleysis 10. október síðastliðinn finn ég mig knúna til að opinberlega heiðra samstarfsfélaga mína og alla starfsmenn sem vinna í framlínunni með heimilislausum. Starfsfólkið sem brennur fyrir bættum hag sinna skjólstæðinga og sér ranglætið í misskiptingunni í samfélaginu sem blasir við þeim alla vinnudaga. Frá því allra fyrstu aðgerðir voru skipulagðar á Íslandi vegna heimsfaraldursins af völdum Covid-19 var mikið púður lagt í að halda uppi þjónustu við heimilislausa hjá Reykjavíkurborg. Við fundum sérstaklega mikið fyrir því hvað samdráttur og takmarkanir hjá annarri þjónustu í samfélaginu hafði neikvæð áhrif á stöðu okkar skjólstæðinga. Á öllum starfsstöðum var fólk að hlaupa hraðar. Vettvangsþjónustan gat ekkert annað gert en að reima á sig skóna. Hin leiðin hefði verið að líta í hina áttina þar sem ekkert tók við. Þar hljóp fólk heilu maraþonin og setti sjálfa sig í hálfgert sjálfskipað sóttkví til að takmarka smitleiðir að skjólstæðingum sínum. Starfsfólk í búsetunni, neyðarskýlum, vettvangi, ráðgjafar, stjórnendur og við öll með tölu sem málaflokkur tókum meira á okkur en nokkru sinni fyrr. Við bættum í, endurskipulögðum, eyddum miklum tíma í að biðja aðra um aðstoð og hvetja kerfi innan samfélagsins til samstarfs. Eljan og seiglan sem starfsfólk sýndi er svo mikilfengleg að hvert þeirra á skilið orðu frá forsetanum. Veikindi starfsfólks voru í lágmarki þegar mest á reyndi fyrst um sinn, allir lögðu sitt af mörkum. Árangurinn stóð ekki á sínu. Þetta snerist ekki bara um að takmarka smit innan hópsins (sem gekk reyndar stórkostlega upp) heldur snerist þetta fyrst og fremst um að reyna að halda uppi þjónustu þegar önnur þjónusta í samfélaginu var ekki í boði eða verulega takmörkuð. Alls staðar var fjölgun hjá okkur. Aldrei hafa jafn margir fengið úthlutað húsnæði fyrir heimilislausa á svo skömmum tíma, aldrei hafa jafn margir verið á skrá hjá VoR teyminu og aldrei hefur yfirvinnan og vinnuálagið sprengt alla skala. Ég get ekki sagt að aldrei hafi verið eins skert aðgengi að hjúkrunarúrræðum eða geðheilbrigðisþjónustu þar sem það hefur alltaf verið skert. Starfsfólk fann samt fyrir meiri skerðingu og upplifði gríðarlegt álag þegar kerfið tók ekki við og greip ekki bolta þegar á þurfti að halda. Ég þori því að fullyrða að þetta skerta aðgengi er helsti álagsþáttur fyrir starfsfólk málaflokksins. Það að geta ekki treyst á að fá hjúkrunar- og geðheilbrigðisþjónustu fyrir heimilislausa með miklar og flóknar þjónustuþarfir. Þegar á botninn er hvolft verður að horfa til þess að þegar löng og endurtekin álagstímabil líða hjá og lognið færist yfir. Að þá fyrst koma hinar raunverulegu afleiðingar álagsins í ljós. Þá getum við búist við storminum. Samfélagið er á þessu tímabili núna og því er mikilvægt að halda vel á spöðunum. Við í málaflokknum peppum hvort annað, bókum starfsdaga, bókum fræðslur, bókum handleiðslu og allt það sem við getum gert innan okkar litla ramma. Hvetjum fólk til að leysa út uppsafnað frí, vonumst til að geðheilbrigðiskerfið taki við sér og fleiri fái hjúkrunarþjónustu. Vonumst til að fólkið okkar hætti að vera flokkað sem frábending hér og þar. Þetta er mikilvæg umræða því þegar allt kemur til alls þá eru þessir starfsmenn í aukinni hættu á alvarlegum heilsufarslegum afleiðingum streitu. Sem getur haft neikvæð áhrif á vinnuumhverfi og þjónustuþegana sjálfa. Justine Levesque rannsóknarfulltrúi hjá kanadísku rannsóknarsetri um heimilisleysi (HomelessHub) tekur þetta saman í nýrri samantekt sem birt var á vefnum þeirra 6. október síðastliðinn. Þar kemur meðal annars fram að þegar starfsmenn eru útbrunnir, hafa takmarkaðan aðgang að úrræðum samfélagsins fyrir sína skjólstæðinga og upplifa skort á stuðning í vinnu hefur það neikvæð áhrif á þeirra þjónustuþega. Þjónustuþegana sem nú þegar eru að stríða við heimilisleysi og óstöðugleika í húsnæðismálum. Niðurstaðan er að ef við fjárfestum ekki í starfsfólki sem vinnur með heimilislausum og tryggjum samfellu í félags- og heilbrigðisþjónustu. Þá mun starfsfólk ekki geta haldið áfram að mæta þjónustuþörfum hópsins. Þetta snýst því ekki bara um notendur heldur líka starfsfólkið. Hjúkrunar- og geðheilbrigðþjónusta fyrir heimilislausa, já takk! Höfundur er deildarstjóri málaflokks heimilislausra hjá velferðarsviði Reykjavíkurborgar og formaður fagdeildar geðhjúkrunarfræðinga Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Geðheilbrigði Mest lesið Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Í tilefni alþjóðlega geðheilbrigðisdagsins og alþjóðadags heimilisleysis 10. október síðastliðinn finn ég mig knúna til að opinberlega heiðra samstarfsfélaga mína og alla starfsmenn sem vinna í framlínunni með heimilislausum. Starfsfólkið sem brennur fyrir bættum hag sinna skjólstæðinga og sér ranglætið í misskiptingunni í samfélaginu sem blasir við þeim alla vinnudaga. Frá því allra fyrstu aðgerðir voru skipulagðar á Íslandi vegna heimsfaraldursins af völdum Covid-19 var mikið púður lagt í að halda uppi þjónustu við heimilislausa hjá Reykjavíkurborg. Við fundum sérstaklega mikið fyrir því hvað samdráttur og takmarkanir hjá annarri þjónustu í samfélaginu hafði neikvæð áhrif á stöðu okkar skjólstæðinga. Á öllum starfsstöðum var fólk að hlaupa hraðar. Vettvangsþjónustan gat ekkert annað gert en að reima á sig skóna. Hin leiðin hefði verið að líta í hina áttina þar sem ekkert tók við. Þar hljóp fólk heilu maraþonin og setti sjálfa sig í hálfgert sjálfskipað sóttkví til að takmarka smitleiðir að skjólstæðingum sínum. Starfsfólk í búsetunni, neyðarskýlum, vettvangi, ráðgjafar, stjórnendur og við öll með tölu sem málaflokkur tókum meira á okkur en nokkru sinni fyrr. Við bættum í, endurskipulögðum, eyddum miklum tíma í að biðja aðra um aðstoð og hvetja kerfi innan samfélagsins til samstarfs. Eljan og seiglan sem starfsfólk sýndi er svo mikilfengleg að hvert þeirra á skilið orðu frá forsetanum. Veikindi starfsfólks voru í lágmarki þegar mest á reyndi fyrst um sinn, allir lögðu sitt af mörkum. Árangurinn stóð ekki á sínu. Þetta snerist ekki bara um að takmarka smit innan hópsins (sem gekk reyndar stórkostlega upp) heldur snerist þetta fyrst og fremst um að reyna að halda uppi þjónustu þegar önnur þjónusta í samfélaginu var ekki í boði eða verulega takmörkuð. Alls staðar var fjölgun hjá okkur. Aldrei hafa jafn margir fengið úthlutað húsnæði fyrir heimilislausa á svo skömmum tíma, aldrei hafa jafn margir verið á skrá hjá VoR teyminu og aldrei hefur yfirvinnan og vinnuálagið sprengt alla skala. Ég get ekki sagt að aldrei hafi verið eins skert aðgengi að hjúkrunarúrræðum eða geðheilbrigðisþjónustu þar sem það hefur alltaf verið skert. Starfsfólk fann samt fyrir meiri skerðingu og upplifði gríðarlegt álag þegar kerfið tók ekki við og greip ekki bolta þegar á þurfti að halda. Ég þori því að fullyrða að þetta skerta aðgengi er helsti álagsþáttur fyrir starfsfólk málaflokksins. Það að geta ekki treyst á að fá hjúkrunar- og geðheilbrigðisþjónustu fyrir heimilislausa með miklar og flóknar þjónustuþarfir. Þegar á botninn er hvolft verður að horfa til þess að þegar löng og endurtekin álagstímabil líða hjá og lognið færist yfir. Að þá fyrst koma hinar raunverulegu afleiðingar álagsins í ljós. Þá getum við búist við storminum. Samfélagið er á þessu tímabili núna og því er mikilvægt að halda vel á spöðunum. Við í málaflokknum peppum hvort annað, bókum starfsdaga, bókum fræðslur, bókum handleiðslu og allt það sem við getum gert innan okkar litla ramma. Hvetjum fólk til að leysa út uppsafnað frí, vonumst til að geðheilbrigðiskerfið taki við sér og fleiri fái hjúkrunarþjónustu. Vonumst til að fólkið okkar hætti að vera flokkað sem frábending hér og þar. Þetta er mikilvæg umræða því þegar allt kemur til alls þá eru þessir starfsmenn í aukinni hættu á alvarlegum heilsufarslegum afleiðingum streitu. Sem getur haft neikvæð áhrif á vinnuumhverfi og þjónustuþegana sjálfa. Justine Levesque rannsóknarfulltrúi hjá kanadísku rannsóknarsetri um heimilisleysi (HomelessHub) tekur þetta saman í nýrri samantekt sem birt var á vefnum þeirra 6. október síðastliðinn. Þar kemur meðal annars fram að þegar starfsmenn eru útbrunnir, hafa takmarkaðan aðgang að úrræðum samfélagsins fyrir sína skjólstæðinga og upplifa skort á stuðning í vinnu hefur það neikvæð áhrif á þeirra þjónustuþega. Þjónustuþegana sem nú þegar eru að stríða við heimilisleysi og óstöðugleika í húsnæðismálum. Niðurstaðan er að ef við fjárfestum ekki í starfsfólki sem vinnur með heimilislausum og tryggjum samfellu í félags- og heilbrigðisþjónustu. Þá mun starfsfólk ekki geta haldið áfram að mæta þjónustuþörfum hópsins. Þetta snýst því ekki bara um notendur heldur líka starfsfólkið. Hjúkrunar- og geðheilbrigðþjónusta fyrir heimilislausa, já takk! Höfundur er deildarstjóri málaflokks heimilislausra hjá velferðarsviði Reykjavíkurborgar og formaður fagdeildar geðhjúkrunarfræðinga
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun